Culture
LUMON & OTHER WORDS FROM MY ISLAND
MINDORO | COMMON | IN ENGLISH |
⦁ Andini | Narito / Andito | It’s here |
⦁ Ari | Ito | This |
⦁ Babag | Nag-away | Quarrel |
⦁ Baga | Talaga | Surely/ Is that so? |
⦁ Balanoy | – | Sweet basil |
⦁ Balatong | Munggo | Monggo beans |
⦁ Balinghoy | Kamoteng Kahoy | Cassava |
⦁ Bangalan | Lakatan | Lacatan |
⦁ Bangi | Ihaw | Grill |
⦁ Baroy | – | Cherrystone clams |
⦁ Baya | Naman | Really |
⦁ Bayai | Hayaan/ Bayaan | Let it be |
⦁ Bualaw | Binatog | Boiled grains of corn |
⦁ Bunggan | Dulong | Silver fish |
⦁ Dila-dila | Palitaw | Sticky rice dumpling |
⦁ Dini | Dito | Here |
⦁ Dumpilas | Tamban | Herring |
⦁ Gamas | Magbunot ng damo | Pull weeds |
⦁ Gaway | Kulam | Witchcraft |
⦁ Hawot | Tuyo | Dried fish |
⦁ Hayai | Hayaan | Let it be/ Leave it alone |
⦁ Hiso | Magsepilyo | Brush teeth |
⦁ Hiwas | Bilong-bilong | Moonfish |
⦁ Ih | Eh | – |
⦁ Kabugbog | – | Wild berries |
⦁ Kadais | Katabi | Beside/ Adjacent |
⦁ Kahanggan | Kapitbahay | Neighbor |
⦁ Kalamismis | Sigarilyas | Winged beans |
⦁ Kalamunding | Kalamansi | Lemon |
⦁ Kalamyas | Kamyas | Ginger lily |
⦁ Kangga | Kariton | Carabao sled/cart |
⦁ Kawil | Pamingwit | Fish hook |
⦁ Kawing | Pamingwit | Fish hook/ Link |
⦁ Laang | Lamang | Only |
⦁ Labog-labog | Dikya | Jelly fish |
⦁ Lalaugan | Lalamunan | Throat |
⦁ Laog | Gala | Wanderer |
⦁ Lukan | – | Fresh sea scallops |
⦁ Lukban | Suha | Pomelo |
⦁ Lumon | Hinog | Fully ripe |
⦁ Mabanas | Maalinsangan | Humid heat |
⦁ Mabusong | – | Suffer for wasting food |
⦁ Makambong | – | Fluffy |
⦁ Mahalang | Maanghang | Spicy |
⦁ Mala-mala | Basa-basa | Damp |
⦁ Manamsi | Tamban | Sardine fish |
⦁ Mandin | Tunay | Actually/ Indeed |
⦁ Mapalot | Mapanghi | Foul-smelling |
⦁ Mura | Buko | Young coconut |
⦁ Nailay | Hindi hiyang | Allergic |
⦁ Ngani | Talaga | Truly |
⦁ Ngibit | Ngiwi | Scowl/ Grimace |
⦁ Paho | Paho | Paho fruit |
⦁ Paig | – | Parched, dry, stale |
⦁ Parini | Parito | Come here (Halika) |
⦁ Pasibol | Toge | Monggo bean sprouts |
⦁ Pilipit | – | Twisted sticky rice |
⦁ Pinais | Sinaing na isda | Simmered |
⦁ Pinawin | Isilong ang sinampay | Gather laundry |
⦁ Pinikpik | – | Cassava pancake |
⦁ Pinindot | Ginataan | Sweet rice dumplings |
⦁ Pulang-buntot | – | Red tail fish |
⦁ Sagimis | Turon | Banana lumpia |
⦁ Sagmaw | Kaning baboy | Hog wash |
⦁ Sawing | Salakot | Native hat |
⦁ Sinokmani | Biko | Sweet rice cake |
⦁ Sinturis | Dalanghita | Orange |
⦁ Sinulbot | – | Banana cue |
⦁ Solo | Latundan | Silk banana |
⦁ Swikos | Bakya | Wooden sandals |
⦁ Tabayag | Upo | Gourd |
⦁ Tagbak | – | Tagbak fruit |
⦁ Tanggoy | Salakot | Native hat |
⦁ Tatus | – | Coconut crab |
⦁ Tomotomo | – | Ground rice cake |
⦁ Tubo (niyog) | – | Coconut apple |
⦁ Tutong | Ginataang munggo | Monggo rice porridge |
⦁ Tuun-tuon | – | Salted fish on sticks |
⦁ Uloy | Marang | Marang fruit |
⦁ Umay | Suya | Grew tired of eating |
⦁ Uyo | – | Coconut spathe |
⦁ Yambo | – | Rose apple/ Pommerac |